Ethereum’un kurucularından Vitalik Buterin, son blog yazısında Web3’ün orijinal ve gerçek vizyonunun artık kaybolduğunu ve birçok projenin merkeziyetsizlik fikrinden uzaklaştığını belirtti.
Kripto Topluluğu Tarafından Dostça Görülmüyor
“Ethreum’u Yeniden Cypherpunk Yapalım” başlıklı bir yazı kaleme alan Buterin, özgürlükçü ve merkeziyetsizlik isteyen gruplar arasında büyük bir fikir ayrımının olduğunu ifade etti ve “Blok zincirine uzak olan özgürlükçüler, kripto dünyasını bir dost, bir müttefik olarak görmüyorlar” dedi.
Web3 Terimini İlk Kez Gavin Wood Ortaya Koydu
Web3 terimini ilk kez Ethereum’un kurucu ortaklarından biri olan ve aynı zamanda Polkadot sisteminin yaratıcısı olan Gavin Wood’un ortaya attığını belirten Buterin, “Bu terimi ben de ilk başta ‘Bitcoin ve akıllı kontratlar’ olarak görüyordum, ama o, açık bir internet sisteminin ana katmanı olarak, çok daha geniş bir açıdan tanımlamıştı” dedi.
Hala İnsanlar Kriptoyu Merkezi Bir Şekilde Kullanıyor
Kriptonun hala merkeziyetsizlik açısından eksikleri olduğunu vurgulayan Buterin, “İnsanlar dünyada kriptoyu para göndermek ve tasarruf yapmak için kullanıyor, ancak bunu hala merkezi platformlar üzerinden veya Tron üzerindeki USDT aracılığıyla yapıyorlar” dedi ve bu konuda eleştirilerde bulundu.
İşlem Ücretlerinin Yükselmesi Etkisi Gösteriyor
Bu durumun yaşanmasında işlem ücretlerinin ciddi şekilde yükselmesinin etkili olduğunu ifade eden Ethereum kurucusu, “Blok zincirindeki işlemler 0.001 dolar hatta 0.1 dolar olduğunda, insanlar finansal olmayan uygulamalar da dahil her türlü uygulamayı yazabilirler. Ancak ücretler 100 doları aştığında kumarbazlar devreye giriyor ve hatta daha çok kumar oynama hevesi de artıyor. Bu da halkın kriptoya olan bakış açısını etkiliyor” şeklinde konuştu.
Gizlilik ve Ölçeklenme Çözümleri Bizi Farklı Yönlere Taşıyacak
Buterin, birçok eleştiriye rağmen olumlu gelişmelerden de bahsetti. 2023 yılında Ethereum’da rollup’lar ile gelen ölçeklenme çözümleri ve ikinci nesil gizlilik geliştirmelerinin olacağını belirterek, bu teknolojilerin merkeziyetsizliği teşvik edeceğini söyledi. “Kontrolsüz merkeziyetsizlik ve aşırı finanslaşma, kriptonun tek konusu olamaz. Bunun her geçen gün daha fazla anlaşıldığını görüyorum. Bu farkındalığın artması, yukarıdaki teknolojilerin de kullanılmasıyla birlikte hepimizi farklı bir alana götürecektir” dedi.
Sıfır Bilgi Kanıtı Uygulamaları Daha Erişilebilir Hale Geliyor
Son dönemde sıkça bahsettiği sıfır bilgi kanıtı teknolojilerine de değinen Buterin, bu teknolojilerin ve kullanıcı dostu uygulamaların mahremiyeti artıracağını belirtti. “Ethereum’un birçok tarzda uygulama için merkez olduğu bir gelecek düşlüyorum. Merkeziyetsiz sosyal medyodan güvenli anonim oylama sistemlerine kadar büyük bir skaladan bahsedebiliriz. Bu teknolojiler, Ethereum’un ölçeklenebilirliğini geliştirmenin yollarından biridir. Mesela ZK rollup’ları… Ama aynı zamanda mahremiyetin sağlanması için de çok kullanışlıdırlar” şeklinde konuştu.
Web2’nin İmitasyonu Oluruz
Buterin, Ethereum topluluğuna kriptodaki temel değerlerin unutulmaması gerektiğini ve bu değerler dışında projeler geliştirmenin kolay olduğunu vurgulayarak, “Kripto ekosisteminde artık ana değerleri barındırmayan projeler geliştirmek çok kolay. Adına ‘İkinci katman’ diyeceğiniz ve aslında çoklu imzayla güvenliğin sağlandığı, büyük oranda merkezi bir proje rahatlıkla geliştirilebilir. Bu tarz alanlara kaymamak için mücadele etmek zordur. Ama bunu yapmazsak, kripto ekosisteminin ana değerlerini kaybetme riskiyle karşı karşıya kalırız. Web2 ekosisteminin bir kopyası olmaktan başka bir şey olmaz” dedi.
